Vandaag precies 113 jaar geleden zag FC Torino het levenslicht. Deze club zou uitgroeien tot de meest tragische voetbalvereniging ter wereld. Veel van haar meest geliefde iconen zouden op jonge leeftijd aan hun einde komen. Dit is deel I van een serie waarin ik de historie van FC Torino onder de loep wil nemen.
BIRRERIA VOIGT
Op 3 december 1906 komt een bont gezelschap van drieëntwintig mannen bijeen in birreria Voigt aan de Via Pietro Micca te Turijn. De insteek van de bijeenkomst is het vormen van een nieuwe voetbalvereniging in Turijn. De groep bestaat uit leden van FC Torinese en enkele Juventus-dissidenten. Die laatste worden aangevoerd door twee Zwitserse vrienden.
Deze fijnbesnorde heren zijn niet de minste. Alfred Dick, met een keizerlijke snor, stond aan de wieg van Juventus en fungeerde zelfs enige tijd als voorzitter van die latere rivaal, terwijl zijn kompaan, die met zijn gesoigneerde krulsnor en karakteristieke bolhoed eerder doet denken aan Agatha Christies Hercule Poirot, voorzitter van de op te richten vereniging moet worden.
EDOARDO BOSIO
Het voetbal doet zijn intrede in Italië dankzij Zwitserse en Britse industriëlen. Een belangrijke rol is daarin weggelegd voor Edoardo Bosio. Geboren in Turijn, maar met Zwitserse voorouders, ontdekt hij in Nottingham, wanneer hij daar werkzaam is in de textielindustrie, het voetbal. Bij terugkomst in zijn geboortestad richt hij Torino Football and Cricket Club, kortweg Torino FCC, op.
Mede dankzij Bosio’s inspanningen groeit Turijn aan het eind van de negentiende eeuw uit tot de voetbalhoofdstad van Italië. Aan het eerste Italiaanse kampioenschap in 1898 doen slechts vier ploegen mee. Drie daarvan komen uit de Noord-Italiaanse stad. Alle drie, Internazionale Torino – voortgekomen uit een fusie tussen Torino FCC en het Nobili Torino van de hertog van Abruzzi, Lodewijk Amadeus van Savoye – , FBC Torinese en Ginnastica Torino leggen het in dat eerste toernooi echter af tegen de enige deelnemer van buiten de stad, Genoa. In deze havenstad waren Britten in 1893 hun eigen club begonnen.
JUVENTUS-DISSIDENTEN
Een jaar voor dat eerste landskampioenschap is er nog een voetbalvereniging in Turijn opgericht. Scholieren van het Liceo Classico Massimo d’Azeglio beginnen in 1897 hun eigen club. Zij geven hun vereniging de toepasselijke naam Juventus, Latijn voor jeugd. Nadat Juventus in 1905 voor het eerst landskampioen wordt, gaan er binnen de vereniging stemmen op om de spelers te gaan betalen en zelfs om Turijn te verlaten. Dick en co kunnen zich hier niet in vinden en zoeken toenadering tot concurrent Torinese.
Dick, een succesvol ondernemer in de leer- en schoenenindustrie, was niet alleen de voormalig voorzitter van Juventus, het huurcontract met de vereniging haar thuishaven, het Velodrome Umberto I, staat ook nog altijd op naam van de zakenman. Het staat hem vrij deze over te dragen aan de nieuwe vereniging. Ditmaal neemt Dick genoegen met het vice-voorzitterschap, terwijl hij zijn vriend Schoenbrod naar voren schuift als de eerste voorzitter van de jonge vereniging.
GRANATA
Als naam wordt gekozen voor Foot-Ball Club Torino en de clubkleur wordt bordeauxrood, oftewel in het Italiaans granata. Wat de gedachte achter deze kleurkeuze is, zal nooit helemaal duidelijk worden. Torinese had haar wedstrijden in oranjezwart gestreepte shirts gespeeld, terwijl Juventus een paar jaar eerder van zwartroze overgestapt was op het nog gebruikte bianconero, zwartwit. Een mogelijke verklaring is dat hiermee de kleur van het Zwitserse Servette FC, wat de favoriete club van Dick zou zijn geweest, werd overgenomen.
Er wordt echter ook gesuggereerd dat het een verwijzing zou zijn naar de bebloede zakdoek van de gesneuvelde boodschapper die precies tweehonderd jaar eerder, in 1706, verslag moest uitbrengen van de overwinning van het leger van Sabaudo op de Franse troepen, waarmee de stad Turijn bevrijd werd. Het zou in dat geval een gebaar zijn naar de hertog van Abruzzi, erevoorzitter van de vereniging.
VROEG SUCCES
Nog geen twee weken na de oprichting speelt Torino FC al haar eerste wedstrijd. Het levert ook meteen de eerste overwinning op. Pro Vercelli 1892 wordt met 3-1 verslagen. Voor Torino is dit echter slechts een opwarmertje richting het Italiaanse landskampioenschap, dat al in januari van start gaat.
In twee wedstrijden moet de jonge vereniging met de dan nog niet zo Oude Dame uitvechten wie Piëmont mag vertegenwoordigen in de finaleronde. Torino wint zowel de heen- als terugwedstrijd. Ook in de finaleronde behoudt de club haar ongeslagen status, maar drie gelijke spelen zijn niet genoeg om zich tot kampioen te mogen kronen. Met die eer gaat Milan strijken.
ZELFMOORD DICK
Het zal echter nog jaren duren, voordat Torino weer zo dicht bij een titel komt. Alfred Dick zal dat niet meer meemaken. Wanneer hij bij een bestelling in de fout gaat, kost dat zijn bedrijf een waar fortuin. Verteerd door schuldgevoel sluit hij zich op in zijn kantoor in het Velodrome Umberto I, zet een revolver tegen zijn slaap en haalt de trekker over. De drijvende kracht achter de oprichting van Torino sterft al op 44-jarige leeftijd. Het zal een tragische voorbode zijn voor wat komen gaat.